రామనామగానపనదాసుడు

రామనామగానపనదాసుడు

దాశరధీ…కరుణాపయోనిధీ అన్నా…శ్రీరామనీనామమెంత రుచిరా అని పాడినా ఆయనేక చెల్లింది…17వ శతాబ్దపు సంకీర్తనాచార్యుడు ఆయన. గోపన్నగా పుట్టినా రామయ్య కీర్తనలలోనే తరించిన పుణ్యమూర్తి ఆయన. వెంకటేశ్వరస్వామి కీర్తనలకు అన్నమయ్య ఎంత ప్రసిద్ధుడో శ్రీరాముని సంకీర్తనలకు ఆయన చిరునామా అరుునారు. ఆ కాలంలోనే కులమతాలకతీతంగా తక్కువకులంలో పుట్టిన అభినవ శబరిగా కీర్తించబడే పోకలదమ్మక్క కోరికమేరకు భద్రాచలంలో శ్రీరామునికి ఆలయం కట్టించిన దాత. కష్టాలను దిగమింగి జైలులోనే శ్రీరాముని కీర్తనలు ఆర్తిగా ఆలపించారు…ఆ ఆర్తితో పాడిన సంకీర్తనలే ఆయనకు కీర్తికలికితురారుుగా నిలిచారుు…ఆయనే కంచెర్లగోపన్నగా ఖమ్మం జిల్లా నేలకొండపల్లిలో జన్మించిన రామదాసు…శ్రీరాముని కీర్తిని మారుమూల పల్లెల్లో సైతం మారుమ్రోగేలా చేసిన అభినవ హరిదాసు…

భద్రాచల రామదాసుగా ప్రసిద్ధి పొందిన ఇతని అసలు పేరు కంచెర్ల గోపన్న. 1620లో ఖమ్మం జిల్లా నేలకొండపల్లిలో లింగన్నమూర్తి, కామాంబ దంపతులకు జన్మించినారు. శ్రీరాముని కొలిచి, కీర్తించి, భక్త రామదాసుగా సుప్రసిద్ధుడైనారు. భద్రాచల దేవస్థానమునకు, ఈయన జీవిత కథకు అవినాభావ సంబంధము ఉన్నది. తెలుగులో భక్తిరస కీర్తనలకు ఆద్యుడు. దాశరధి శతకము, ఎన్నో రామ సంకీర్తనలు, భద్రాచలం దేవస్థానము ఇవన్నీ తెలుగువారికి శ్రీరామదాసు నుండి తెలుగు వారికి సంక్రమించిన పెన్నిధులు. రామదాసు గురువు శ్రీ రఘునాథ భట్టాచార్యులు.కబీర్‌ దాసు రామదాసునకు తారక మంత్రం ఉపదేశించారని కూడా ఒక కథ ప్రచారంలో ఉంది.
గోపన్న మేనమామ మాదన్న అప్పటి గోల్కొండ నవాబు తానీషా కొలువులో పెద్ద ఉద్యోగి. మేనమామ సిఫారసుతో గోపన్నకు పాల్వంచ పరగణానికి తహసిల్దారు పని లభించింది. గోదావరి తీరములోని భద్రాచల గ్రామము ఈ పరగణాలోనిదే. వనవాసకాలమున సీతా లక్ష్మణులతో శ్రీరాముడు ఇక్కడే పర్ణశాలలో నివసించెననీ, భక్తురాలైన శబరి ఆతిథ్యము స్వీకరించెననీ అక్కడి స్థలపురాణము చెబుతుంది.
పోకల దమ్మక్క అనే భక్తురాలు అక్కడి జీర్ణదశలోనున్న మందిరమును పునరుద్ధరింపవలెనని గోపన్నను కోరగా, స్వతహాగా హరి భక్తులైన గోపన్న అందుకు అంగీకరించారు.

ఆలయనిర్మాణానికి విరాళములు సేకరించారు. అయితే అది చాలలేదు. జనులు తమ పంటలు పండగానే మరింత విరాళములిచ్చెదమని, గుడి కట్టే పని ఆపవద్దనీ కోరినారు. అప్పుడు అతను తాను వసూలు చేసిన శిస్తునుండి కొంతసొమ్ము మందిరనిర్మాణ కార్యమునకు వినియోగించెను. ఈ విషయములో కూడా అనేకమైన కథలున్నాయి. కోపించిన నవాబుగారు గోపన్నకు 12 ఏండ్ల చెరసాల శిక్ష విధించాడు. గోల్కొండ కోటలో ఆయన ఉన్న చెరసాలను ఇప్పటికీ చూడవచ్చును.

గోల్కొండ ఖైదులో నున్న రామదాసు గోడపై సీతారామలక్ష్మణాంజనేయులను చిత్రంచుకొని, వారిని కీర్తిస్తూ ఆ కరుణా పయోనిధి శ్రీ రాముని కటాక్షమునకు ఆక్రోశిస్తూ కాలము గడిపినారు. రామదాసు యొక్క మార్దవభరితమైన ఎన్నో ప్రసిద్ధ సంకీర్తనలు ఈ కాలములోనే వెలువడినాయి. నన్ను బ్రోవమని చెప్పవే సీతమ్మ తల్లి, పలుకే బంగారమాయెనా, అబ్బబ్బో దెబ్బలకునోర్వలేనురా వంటివి. అతని బాధను వెళ్ళగక్కిన ఇక్ష్వాకు కులతిలక, ఇకనైన పలుక, కీర్తన బాగా ప్రసిద్ధి చెందినది- నీకోసము ఇంతింత ఖర్చు పెట్టాను. ఎవడబ్బ సొమ్మని కులుకుచున్నావు? నీబాబిచ్చాడా? నీ మామిచ్చాడా? – అని వాపోయి, మరలా – ఈ దెబ్బలకోర్వలేక తిట్టాను. ఏమీ అనుకోవద్దు. నా బ్రతుకిలాగయ్యింది. నీవే నాకు దిక్కు – అని వేడుకొన్నారు. రామదాసు సీతమ్మ వారికి చేయించిన చింతాకు పతకము, లక్ష్మణునకు చేయంచిన హారము, సీతారాముల కళ్యాణమునకు చేయించిన తాళి వంటి ఆభరణాలు ఇప్పటికీ దేవస్థానములోని నగలలో ఉన్నాయి.

రామదాసు కర్మశేషము పరిసమాప్తి కాగానే, రామ లక్ష్మణులు తానీషా గారి వద్దకు వెళ్ళి, ఆరు లక్షల వరహాలు శిస్తు సొమ్ము చెల్లించి, రామదాసు విడుదల పత్రము తీసుకొన్నారని ప్రతీతి. ఆప్పుడిచ్చిన నాణెములను రామటంకా నాణెములని అంటారు. వీటికి ఒకవైపు శ్రీరామ పట్టాభిషేకము ముద్ర, మరొకవైపు రామభక్తుడు హనుమంతుని ముద్ర ఉన్నాయి. ఇవి ఇప్పుడు కూడా ఉన్నాయి. రామదాసు గొప్పతనము తెలిసికొన్న నవాబుగారు వెంటనే ఆయనను విడుదల చేయించి, భద్రాచల రాముని సేవా నిమిత్తమై భూమిని ఇచ్చారు. శ్రీ సీతారామ కళ్యాణ సమయంలో గోల్కొండ దర్బారు నుండి ముత్యాల తలంబ్రాలను పంపే సంప్రదాయము అప్పుటినుండే మొదలయ్యింది. ఇప్పటికీ ఆంధ్రప్రదేశ ప్రభుత్వము ద్వారా ఈ ఆనవాయితీ కొనసాగుతున్నది.

మచ్చుకి కొన్ని రామదాసు కీర్తనలు

>1. అంతా రామమయం ఈ జగమంతా రామమయం 2. అదిగో భద్రాద్రి గౌతమి ఇదిగో చూడండి 3. అడుగు దాటి కదల నియ్యను4. అమ్మ నను బ్రోవవే రఘురాముని 5. అయ్యయ్యో నీవంటి అన్యాయ దైవము 6. అయ్యయ్యో నే నేరనైతి ఆదినారాయణుని తెలియనైతి7. ఆదరణలే 8. ఆన బెట్టితినని 9. ఆనందమానందమాయెను 10. ఇక్ష్వాకుల తిలక 11. ఇతడేనా రుూ12. ఇతరము లెరుగనయా 13. ఇనకుల తిలక ఏమయ్య రామయ్యా 14. ఇన్ని కల్గి మీరూ రకున్న15. ఉన్నాడో లేడో16. ఎంతపని చేసితివి 17. ఎం తో మహానుభావుడవు18. ఎందుకు కృపరాదు 19. ఎక్కడి కర్మము 20. ఎటుబోతివో 21. ఎన్నగాను 22. ఎన్నెన్ని జన్మము 23. ఎవరు దూషించిన 24. ఏ తీరుగ నను 25. ఏమయ్య రామ 26. ఏమిర రామ నావల్ల నేర మేమిరా రామ 27. ఏటికి దయరాదు 28. ఏడనున్నాడో 29. ఏల దయ రాదో రామయ్య30. ఏలాగు తాళుదునే 31. ఓ రఘునందన 32. ఓ రఘువీరా యని నే పిలిచిన 33.

ఓ రామ నీ నామ 34. కట కట 35. కమలనయన 36. కరుణ జూడవే 37. కరుణించు దైవ లలామ 38. కలయె గోపాలం 39. కలియుగ వైకుంఠము 40. కోదండరా ములు 41. కంటి మా రాములను కనుగొంటి నేను 42. కోదండరామ కోదండరామ43. గరుడగమన 44. గోవింద సుందర మోహన దీన మందార 45. చరణములే నమ్మితి 46. జానకీ రమణ కళ్యాణ సజ్జన 47. తక్కువేమి మనకు 48. తగున య్యా దశరధరామ49. తరలిపాదాము 50. తారక మంత్రము 51. దక్షిణాశాస్యం 52. దరిశనమాయెను శ్రీరాములవారి 53. దశరధరామ గోవిందా 54. దినమే సుదినము సీతారామ స్మరణే పావనము 55. దీనదయాళో దీనదయాళో 56. దైవమని 57. నం దబాలం భజరే 58. నను బ్రోవమని 59. నమ్మినవారిని 60. నర హరి నమ్మక 61. నా తప్పులన్ని క్షమియించుమీ 62. నామొరాల కింప 63. నారాయణ నారాయణ 64. నారాయణ యనరాదా 65. నిను పోనిచ్చెదనా సీతారామ 66. నిన్ను నమ్మియున్నవాడను 67. నీసంకల్పం 68. పలుకే బంగారమాయెనా 69. పాలయమాం జ యరామ 70. పాలయమాం రుక్మిణీ నాయక71. పావన రామ 72. పాహిమాం శ్రీరామ73. పాహిరామ 74. బిడియమేల నిక75. బూచివాని 76.

భజరే మానస రామం 77. భజరే శ్రీరామం హే 78. భళి వైరాగ్యంబెంతో 79. భారములన్నిటికి 80. భావయే పవమాన 81. మరువకను నీ దివ్యనామ 82. మానసమా నీవు మరువకుమీ పెన్ని 83. మారుతే నమోస్తుతే 84. రక్షించు దీనుని రామ రామ నీ 85. రక్షించు దీనుని 86. రక్షించే దొర నీవని87. రక్షింపు మిదియేమో 88. రామ నీ దయ రాదుగా 89. రామ రామ నీవేగతి90. రామ రామ భద్రాచల 91. రామ రామ యని 92. రామ రామ రామ 93. రామ రామ రామ శ్రీరఘురామ…
నండూరి రవిశంకర్‌

Surya Telugu Daily